Tái cấu trúc doanh nghiệp không còn là khái niệm xa lạ trong bối cảnh thị trường liên tục biến động, cạnh tranh ngày càng gay gắt và tốc độ thay đổi công nghệ ngày càng nhanh. Tuy nhiên, để tiến hành một cuộc tái cấu trúc hiệu quả, doanh nghiệp không chỉ cần có chiến lược rõ ràng, tầm nhìn dài hạn mà còn phải chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt tài chính. Một trong những câu hỏi quan trọng mà bất kỳ chủ doanh nghiệp hoặc nhà quản trị nào cũng cần đặt ra trước khi bắt đầu là: Chi phí tái cấu trúc doanh nghiệp là bao nhiêu, và bao gồm những gì?
Tái cấu trúc doanh nghiệp là gì?
Tái cấu trúc doanh nghiệp là quá trình điều chỉnh lại toàn bộ hoặc một phần hoạt động của công ty nhằm cải thiện hiệu quả vận hành, tối ưu hóa nguồn lực và thích nghi với thay đổi từ thị trường, môi trường pháp lý hoặc nội tại doanh nghiệp. Quá trình này có thể bao gồm:
- Tái cấu trúc tổ chức và bộ máy quản trị
- Tái cấu trúc tài chính và cơ cấu vốn
- Tái cấu trúc mô hình kinh doanh và chiến lược thị trường
- Tái cấu trúc quy trình sản xuất hoặc chuỗi cung ứng
- Tái cấu trúc văn hóa và đội ngũ nhân sự
Mỗi mô hình tái cấu trúc sẽ đòi hỏi nguồn lực khác nhau, từ đó dẫn đến sự khác biệt lớn về chi phí giữa các doanh nghiệp.
Những yếu tố ảnh hưởng đến chi phí tái cấu trúc
Không có một con số cụ thể nào áp dụng chung cho tất cả doanh nghiệp, vì chi phí tái cấu trúc chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố:
Quy mô doanh nghiệp: Doanh nghiệp lớn với số lượng nhân sự nhiều, đa chi nhánh, hoạt động trên nhiều lĩnh vực sẽ có hệ thống vận hành phức tạp hơn, dẫn đến chi phí tái cấu trúc cao hơn.
Phạm vi tái cấu trúc: Tái cấu trúc toàn diện chắc chắn sẽ tốn kém hơn tái cấu trúc một phần, chẳng hạn như chỉ điều chỉnh bộ máy nhân sự hoặc tái định vị thương hiệu.
Tình trạng hiện tại của doanh nghiệp: Doanh nghiệp đang ở giai đoạn khủng hoảng hoặc có nhiều vấn đề tồn đọng sẽ cần nhiều nguồn lực hơn để xử lý, từ đó làm tăng chi phí tái cấu trúc.
Thời gian triển khai: Thời gian thực hiện càng kéo dài, chi phí vận hành và chi phí cơ hội càng cao. Bên cạnh đó, chi phí tư vấn cũng có thể tính theo thời gian.
Đơn vị tư vấn thực hiện: Thuê các công ty tư vấn chuyên nghiệp sẽ đảm bảo hiệu quả cao hơn, nhưng mức phí cũng tương ứng. Nếu doanh nghiệp tự triển khai tái cấu trúc, chi phí có thể thấp hơn nhưng rủi ro sai lầm cao hơn.
Các hạng mục chi phí cụ thể cần chuẩn bị
Để tái cấu trúc hiệu quả, doanh nghiệp cần dự trù ngân sách cho các hạng mục dưới đây:
3.1 Chi phí nghiên cứu và tư vấn chiến lược
Đây là bước đầu tiên, đóng vai trò quan trọng giúp doanh nghiệp xác định đúng vấn đề, đưa ra lộ trình và phương pháp triển khai phù hợp. Bao gồm:
- Chi phí thuê chuyên gia tư vấn (chiến lược, nhân sự, tài chính, quản trị…)
- Chi phí nghiên cứu thị trường, đánh giá lại mô hình kinh doanh
- Phí khảo sát nội bộ, đánh giá quy trình hiện tại
Mức chi phí có thể dao động từ vài chục triệu đến vài trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỷ đồng đối với doanh nghiệp quy mô lớn hoặc có nhu cầu tái cấu trúc phức tạp.
Tham khảo: Tái cấu trúc doanh nghiệp là gì?
Xem thêm: Tổng quan về tái cấu trúc doanh nghiệp bạn đã biết chưa?
3.2 Chi phí đào tạo và tái cấu trúc nhân sự
Khi thay đổi mô hình hoạt động hoặc chiến lược kinh doanh, rất nhiều vị trí nhân sự cần được đào tạo lại để thích nghi với quy trình mới. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần:
- Chi phí đền bù hoặc hỗ trợ thôi việc cho nhân sự bị cắt giảm
- Chi phí tuyển dụng và đào tạo nhân sự mới
- Chi phí cải tổ hệ thống lương thưởng để tạo động lực
Chi phí nhân sự thường chiếm một phần lớn trong tổng ngân sách tái cấu trúc, có thể lên đến hàng trăm triệu đồng tùy theo số lượng nhân sự bị ảnh hưởng.
3.3 Chi phí đầu tư vào công nghệ và quy trình
Tái cấu trúc thường đi kèm với việc nâng cấp hoặc thay đổi hệ thống vận hành. Một số hạng mục có thể bao gồm:
- Chi phí mua phần mềm quản trị doanh nghiệp (ERP, CRM, HRM…)
- Chi phí thiết kế lại quy trình làm việc
- Chi phí chuyển đổi số, tích hợp hệ thống dữ liệu
Mức chi phí này có thể dao động từ vài trăm triệu đến vài tỷ đồng tùy vào mức độ đầu tư và quy mô hệ thống.
3.4 Chi phí truyền thông nội bộ và đối ngoại
Thay đổi cơ cấu hoạt động có thể tạo ra tâm lý hoang mang cho nhân viên và ảnh hưởng đến mối quan hệ với khách hàng, đối tác. Doanh nghiệp cần đầu tư vào truyền thông để:
- Truyền tải thông điệp tái cấu trúc tới toàn thể nhân viên
- Tổ chức các buổi hội thảo, họp nội bộ để tạo sự đồng thuận
- Truyền thông tới khách hàng, đối tác để bảo vệ uy tín thương hiệu
Chi phí truyền thông có thể linh hoạt, từ 20 triệu đến vài trăm triệu đồng, tùy theo quy mô và kênh triển khai.
Tham khảo: Tái cấu trúc doanh nghiệp là gì?
Xem thêm: Tổng quan về tái cấu trúc doanh nghiệp bạn đã biết chưa?
3.5 Chi phí pháp lý
Nếu tái cấu trúc liên quan đến thay đổi mô hình pháp lý, cổ đông, vốn điều lệ hoặc cơ cấu sở hữu, doanh nghiệp cần chuẩn bị chi phí cho:
- Tư vấn pháp lý, điều chỉnh giấy phép
- Phí công chứng, đăng ký lại giấy phép kinh doanh
- Phí giải quyết tranh chấp (nếu có)
Chi phí pháp lý thường dao động từ 10 triệu đến 100 triệu đồng.
Tổng ngân sách cần chuẩn bị là bao nhiêu?
Tùy vào mức độ phức tạp, doanh nghiệp có thể dự trù chi phí tái cấu trúc theo các mốc sau:
- Đối với doanh nghiệp nhỏ: từ 100 đến 300 triệu đồng
- Đối với doanh nghiệp vừa: từ 300 triệu đến 1 tỷ đồng
- Đối với doanh nghiệp lớn, tái cấu trúc toàn diện: có thể từ 1 đến 5 tỷ đồng hoặc hơn
Tuy nhiên, mức chi phí này chỉ mang tính tham khảo. Mỗi doanh nghiệp cần lập kế hoạch ngân sách chi tiết, có quỹ dự phòng và lường trước các chi phí phát sinh ngoài dự kiến.
Một số lưu ý để tối ưu chi phí
Xây dựng kế hoạch tái cấu trúc rõ ràng, mục tiêu cụ thể theo từng giai đoạn
Ưu tiên thay đổi những phần mang lại hiệu quả cao nhất với chi phí thấp nhất
Kết hợp giữa tư vấn bên ngoài và đội ngũ nội bộ để tiết kiệm chi phí
Ứng dụng công nghệ phù hợp để tăng hiệu suất và giảm nhân lực
Theo dõi sát sao tiến độ và kiểm soát ngân sách chặt chẽ trong suốt quá trình triển khai
Tham khảo: Tái cấu trúc doanh nghiệp là gì?
Xem thêm: Tổng quan về tái cấu trúc doanh nghiệp bạn đã biết chưa?
Kết luận
Tái cấu trúc doanh nghiệp là bước đi chiến lược có thể quyết định sự sống còn và tăng trưởng dài hạn của tổ chức. Việc đầu tư chi phí cho tái cấu trúc không chỉ là một khoản chi ra mà còn là một hình thức đầu tư cho tương lai. Tuy nhiên, để tái cấu trúc thành công, doanh nghiệp cần hiểu rõ mình đang đầu tư vào đâu, chuẩn bị ngân sách phù hợp và có phương án kiểm soát tài chính thông minh.
Hãy coi chi phí tái cấu trúc như một khoản đầu tư dài hạn, vì chỉ khi doanh nghiệp vận hành hiệu quả, linh hoạt và thích nghi tốt với thị trường, thì mới có thể phát triển bền vững và bứt phá trong thời kỳ mới.